Gids bij overlijden Oecumenische Basisgroep Venray e.o

    02 november 2014

    Gids bij overlijden Oecumenische Basisgroep Venray e.o.                                                                        
     
     
    INHOUDSOPGAVE:                                                                      
    Inleiding                                                                                         


    Praktische regelingen                                                                       
    Voor het overlijden                                                                        

    § 01. Financiële en juridische maatregelen
    § 02. Euthanasieverklaring
    § 03. Sterven in een veilige omgeving
    § 04. Palliatieve zorg
    § 05. Keuze: begraven                                                                  
    § 06. Cremeren                 
    Na het overlijden                                                                           

    § 07. Afwikkelen administratieve zaken
    § 08. Opbaren                                                                               
    § 09. Contact met pastor/basisgemeente
    § 10. Kist
    § 11. Vaststellen tijd en plaats
    § 12. Rouwkaarten
    § 13. Overlijdensadvertentie                                                          
    § 14. Gedachtenisplaatje of iets anders                                   
    § 15. Afscheidsrituelen
    Na de uitvaart en de begrafenis/crematie                                  
    Besluit                                                                                            
    Tekstverwijzing                                                                               
     

     
    INLEIDING
    Bij de gids "Na een overlijden" - handleiding voor zakelijke beslissingen en voor verwerking van het verlies, een uitgave van het "Landelijk Steunpunt Rouwbegeleiding" www.LSR.nl,  telefoon 033 - 4616886) en mede in deze herziene brochure bieden wij u informatie over allerlei zaken die bij een overlijden aan de orde zijn. Het zijn handreikingen van de oecumenische basisgroep "HEEL DE KERK, HEEL DE WERELD" die daarmee het pastoraat-aan-elkaar gestalte wil geven.

    Naast het op een rij zetten van de nodige aandachtspunten, willen wij wijzen op een aantal mogelijkheden die we zien om op eigen, oorspronkelijke wijze vorm te geven aan het afscheid. Wij delen de groeiende overtuiging dat het, vanuit het standpunt van geestelijke gezondheid, gewenst is zo actief en persoonlijk mogelijk uitdrukking te geven aan de diverse gevoelens rond het overlijden. Dit doet recht aan de overledene en het doet deugd aan de nabestaanden en al degenen die tot de kring van de overledene behoren. Ook vanuit gelovig standpunt achten wij het van belang actief en persoonlijk vorm te geven aan wat er rond dit afscheid leeft. Menigeen herinnert zich nog de tijd dat de uitvaartceremonie door de nabestaanden werd aangegrepen om met vereende krachten nog een goed woordje te doen voor de overledene. Het daaronder liggende beeld van God en hiernamaals is volgens ons grondig gewijzigd. Als we al tot een beeld van God komen, dan is het een beeld van een God die met ons meetrekt onder alle omstandigheden, ( "Jahweh = Ik ben er voor jou').

     Een God die meeleeft en meelijdt en een appèl doet op het diepmenselijke in ons.

    Bestaande riten (religieuze gebruiken) kunnen hun eigen zeggingskracht hebben. Maar deze kunnen nog versterkt worden door persoonlijke woorden en gebaren. Doorleefde riten kunnen geloof en hoop wekken, zij kunnen saamhorigheid en solidariteit opnieuw laten ervaren. Zij kunnen troost bieden, maar ook uiting geven aan gevoelens van protest of verzet. God komt ons inziens niet tekort als we het unieke van de overledene en de waarachtige gevoelens van de nabestaanden serieus nemen. Integendeel, Hij lijkt ons daarmee oprecht gediend.
     
     
    Oecumenische Basisgroep Venray (e.o.) Heel de Kerk, Heel de Wereld.
    Venray, oktober 2014.

    Voor het overlijden

    § 01. Financiële en juridische maatregelen vooraf.
    Op het gebied van erven en nalaten verwijzen wij u naar de 'Gids voor erven nalaten'. In samenwerking met de Consumentenbond wordt deze gids uitgegeven bij Veen, Bosch & Keuning Uitgeversgroep B.V. (www.vbku.nl). Een notaris en/of een belastingconsulent zijn de aangewezen deskundigen in dit soort zaken.

    Wilt u dat na uw dood uw organen ter beschikking worden gesteld, dan dient u dit te regelen door middel van een donorcodicil. Informatie over een donorcodicil kunt u krijgen via www.donorvoorlichting.nl,  e-mail: info@donorvoorlichting of telefonisch 0900-8212166,  vragen@transplantatiestichting.nl  NTS postbus 2304, 2301 CH Leiden. Een arts zal het overlijden melden bij Eurotransplant. Een consequentie is ook dat de overledene enige tijd naar het ziekenhuis moet. Dit duurt hoogstens een dag. www.orgaandonaties.nl, site Ministerie van volksgezondheid, Welzijn en Sport.

    § 02. Euthanasieverklaring

    Wie hiervoor kiest, doet er goed aan dit codicil actueel te houden. Dat wil zeggen de Infolijn  voorlichting regelmatig nagaan of men het nog met de beschikking eens is, en dat met een gedateerde handtekening bekrachtigen. Dan heeft u de meeste kans dat overeenkomstig uw wens gehandeld zal worden. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de Nederlandse vereniging voor een vrijwillig levenseinde (NVVE) www.nvve.nl, Postbus 75331, 1070 AH Amsterdam, telefoon 020-6200690.

    § 03. Sterven in een veilige omgeving

    Veel mensen zouden het liefst willen sterven in een vertrouwde omgeving. Vaak wordt thuis genoemd als mooiste plek, omringd met de mensen die je kent. Die reden speelt ook vaak als sterven het gevolg is van en ziekte. Om de periode tot aan het sterven zo comfortabel mogelijk te maken, is een veilige en vertrouwde omgeving belangrijk. Thuis sterven of in een hospice?
    Thuis sterven is niet voor iedereen mogelijk. Vaak is ook medische verzorging nodig en kan men het belangrijk vinden om vrienden en familie daar niet mee te belasten. De laatste jaren is de palliatieve zorg in Nederland sterk in ontwikkeling. Omdat veel mensen de zorg in ziekenhuizen en verpleeghuizen te 'medisch en instellingsgericht' vinden, komen er steeds meer huizen voor stervende mensen die stervensbegeleiding bieden: de hospices. Voor mensen die weten dat zij door ziekte zullen sterven is dit een optie om te overwegen.
    Hospice Zenit vindt u op Hoenderstraat 95/E, postcode 5801. CJ in Venray, tel 0478 – 551434. www.hospicezenit.nl
     
    § 04. Palliatieve Zorg

    Palliatieve zorg kan in een hospice. Hier is de zorg niet gericht op genezing, maar om de weg naar het sterven goed te begeleiden. Bij deze stervensbegeleiding is er aandacht voor lichamelijke en psychische klachten. Het stervensproces wordt bij stervensbegeleiding in principe niet vertraagd of versneld. Stervensbegeleiding kan een goede mogelijkheid zijn voor mensen die weten dat zij niet meer zullen genezen van hun ziekte. Ook voor nabestaanden kan palliatieve zorg steun geven door de begeleiding bij de rouwverwerking nadat hun dierbare is overleden.

    Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Noord Limburg (www.vptznoordlimburg.nl)
    Kennedyplein 1, 5801 VH. Venray, tel. 0478 -526385 / 06-55790271 (zie ook Peel en Maas)



    § 05. Begraven

    Een van de keuzes die men vooraf kan maken is cremeren of begraven. Om deze keuze te onderbouwen, geven we een aantal overwegingen. Begraven is van oudsher een joods-christelijk gebruik. Overeenkomstig de joodse traditie is de mens uit aarde genomen en dient zijn lichaam na zijn dood weer aan de aarde te worden teruggegeven. Dit geldt tot op de dag van vandaag in orthodox-joodse kringen.

    In de christelijke traditie golden Jezus' uitspraken over verrijzenis en leven (Joh. 11) en over de graankorrel die in de aarde valt en sterft (Joh. 12,24-25), evenals Paulus' woorden over het lichaam dat in vergankelijkheid wordt gezaaid (1 Kor.15) als even zo vele motieven ten gunste van begraven. Ook het feit dat Christus' lichaam drie dagen in het graf verbleef, gold als een duidelijk teken van hoe men met het stoffelijk overschot diende om te gaan. Men denke hierbij aan de oude liturgie van de Goede week!

    § 06. Cremeren

    Cremeren was in de eerste eeuwen van het Christendom niet verboden. Maar langzaam komt er verschuiving. In 785 stelde Karel de Grote de doodstraf in op crematie. Alleen in extreme situaties van epidemieën, oorlogen of natuurrampen, waar ook de volksgezondheid in gevaar werd gebracht, ging men nog wel over tot lijkverbranding. In de 19e eeuw werd in Nederland door de RK kerk zeer sterk tegen crematie geageerd. Dit onder invloed van de mening in vrijdenkerskringen, waar men crematie o.a. zag als een teken dat het leven met de dood beëindigd werd. Aangezien hiermee het voortleven van de mens bij God en het bestaan van een hiernamaals werd ontkend -zo dacht men- leidde dit in de praktijk tot een verbod op crematie. In de loop van de jaren '60 is deze discussie mede door de ontwikkeling in het theologische denken achterhaald en werd de kwestie 'begraven of cremeren' een zaak van persoonlijke keuze.

    In protestants-christelijke kring is crematie nooit verboden geweest, hoewel er in orthodox-protestantse kring op Bijbelse gronden zeer sterke weerstand tegen bestaat.
    Het gaat er om of men het leven ziet als komend uit Gods hand en geroepen om naar zijn oorsprong, de levensbron, terug te keren.
    De conclusie die men uit dit overzicht kan trekken is, dat vanuit het geloof gezien, begraven en cremeren volkomen gelijkwaardig zijn.
    Het verdient aanbeveling bij de vraag 'begraven of cremeren' niet alleen zakelijke overwegingen te laten gelden, maar ook emotionele kanten in de beschouwing te betrekken.
     
    Als motieven voor crematie kan men noemen:
    - in het overbevolkte Nederland niet meer grond in beslag nemen voor begraafplaatsen.
    - de bedoeling om de familie de zorg en de gang naar het graf te besparen.
    - een crematie lijkt meer kans te bieden de emoties beter te beheersen.
    - het idee dat crematie een hygiënischer en meer geciviliseerde manier is om met het stoffelijk overschot om te gaan.
    - het afnemend grafbezoek van nabestaanden.
    - het beeld dat crematie een eigentijdse, efficiënte manier is van omgaan met een stoffelijk overschot.

    Er zijn verschillende manieren om na de crematie de urn met as te bewaren:

    1.De urn kan geplaatst worden in een algemene nis. Deze plaats is niet toegankelijk voor de nabestaanden.
    2.De urn kan worden bijgezet in het columbarium (urnenwand) bij het crematorium. Deze plaats is wel toegankelijk voor nabestaanden.
    3.De as laten uitstrooien op een strooiveld of boven de zee.
    4.De urn laten overbrengen naar een graf of urnenwand op een begraafplaats.
    5.De nabestaanden kunnen de urn mee naar huis nemen.

    Behalve de standaardurnen zijn er ook creatieve exemplaren te koop bij een pottenbakker. Te denken valt ook aan het laten maken van een urn door een kunstenaar. Een Venrayse kunstenares die dit doet is Liesbeth Rutten (www.liesbethrutten.nl) en de beeldhouwer/kunstsmid Juul Baltussen (www.juulbaltussen.com) uit Westerbeek. Zie ook www.urnengedenkmonumenten.nl.
    Ook de begraafplaats "Boschhuizen" in Venray heeft een columbarium. Er bestaat daar de mogelijkheid om de urn in een graf te plaatsen. Men ervaart steeds meer de behoefte om een vaste plaats te hebben om te rouwen. Daardoor zijn er steeds meer nabestaanden, die de urn laten plaatsen in een columbarium of graf in plaats van het uitstrooien van de as op een strooiveld.

    Als motieven voor begraven kan men noemen:

    - Er is een vaste en eigen plek voor de nabestaanden, waar men zorg kan dragen, waar men eigen herinneringen heeft, verdriet kan uiten en verwerken en waar men naar terug kan keren.
    een teraardebestelling lijkt meer kans te bieden aan een persoonlijke betrokkenheid. Dit kan bevorderlijk zijn voor de rouwverwerking.

    - Begraven is een natuurlijke manier van omgaan met het stoffelijk overschot.
    De Gemeentelijke Begraafplaats en Crematorium Boschhuizen ligt aan de Spurkterdijk 40, 5807 EE Oostrum. De begraafplaats biedt ook mogelijkheden tot asverstrooiing en plaatsing van urnen.
    Naast de algemene begraafplaats zijn er in Venray ook bijzondere begraafplaatsen, b.v. de begraafplaatsen bij de kerken en de natuurbegraafplaats Weverslo, Janslust 11, 5812 AT Heide. (www.weverslo.nl
     
    Andere mogelijkheden zijn:
    - het lichaam ter beschikking stellen van de medische wetenschap
    - een zeemansgraf
    - de as uitstrooien in zee

    Na het overlijden
     
    § 07. Verdere praktische regelingen

    Al lezend zal het u duidelijk worden hoeveel keuzes er na een overlijden binnen korte tijd gemaakt moeten worden. Het heeft zijn voordelen deze keuzes van te voren te maken en deze op papier te zetten.
    Naast begraven, cremeren of ter beschikkingstellen valt te denken aan:
    - al of niet een uitvaartverzorger en zo ja, welke?
    - wat voor soort kist, mand of anders?
    - welke begraafplaats en wat voor een graf?
    - cremeren? wat daarna met de as?
    - riten: opbaren? waar?
    - gelegenheid tot afscheid nemen? hoe? condoleancebezoek?
    - een uitvaartdienst? hoe? door wie verzorgd? voorkeur voor: herdenken, bidden, eucharistie?
    - voorkeur voor muziek of teksten? spreker?
    - begeleiden naar begraafplaats of crematorium?
     -wat naar afloop? waar? enz.
     
    Wat te doen direct na het overlijden? 
    Stap 1: bel de huisarts
    Stap 2: bel desgewenst de begrafenisondernemer
    Stap 3: leg belangrijke papieren klaar:
     Bij het inschakelen van een begrafenisondernemer zijn onderstaande gegevens/benodigdheden noodzakelijk:
    -        legitimatiebewijs van de overledene
    -        legitimatiebewijs van de uitvoerder
    -        ev. trouwboekje of partnerregistratie van de overledene
    -        adressenlijst rouwcirculaties
    -        gewenste kleding
    -        wilsverklaring
    -        uitvaartpolissen
    -        verklaring van de arts
    Stap 4:  stel desgewenst kerk of genootschap op de hoogte

    Melden van een overlijden dient te gebeuren bij de burgerlijke stand: 0800 9556655 (dag en nacht bereikbaar). Voor mensen met een buitenlandse nationaliteit is het melden van een overlijden aan de ambassade verplicht in geval van repatriëring. Art. 16 van de Wet op de Lijkbezorging schrijft voor, dat begraving of crematie niet eerder dan 36 uren na het overlijden en uiterlijk op de zesde werkdag na het overlijden dient te geschieden.

    Men kan veel meer zelf doen dan over het algemeen wordt aangenomen.
    De andere kant is dat tal van zaken binnen een aantal dagen georganiseerd moeten zijn. De hulp van een uitvaartverzorger inroepen betekent niet dat u daarmee ook alles uit handen geeft. Ook hoeft u niet alles onmiddellijk te beslissen. Voor een aantal zaken is er enige tijd voor overleg.
    Het gaat erom dat men met de uitvaartdeskundige tot een gewenste werkverdeling komt, over de volgende punten, in de meest waarschijnlijke volgorde:

    Verzorging van de overledene.
    Dit kan veelal door familie, nabestaanden, vrienden zèlf gedaan worden.
    Enige kennis is wel vereist. Naargelang de omstandigheden kan men de verzorging van de overledene ook overlaten aan: het ziekenhuis, verzorgingstehuis, verpleegtehuis, de wijkverpleegkundige, de uitvaartverzorger. Ook als u het anderen laat doen, blijft de mogelijkheid mee te helpen. In elk geval kunt u zelf kiezen voor de kleding waarin de overledene wordt opgebaard. Deze keuze kan sfeerbepalend zijn.
     Informatie over het afwikkelen.
    Van een aantal administratieve zaken vindt u op bladzijde 7  van de Gids na een overlijden 
    uitgave van LSR (Landelijk Steunpunt Rouwbegeleiding in Utrecht)

    § 08. Opbaren

    Over het algemeen kiest men hiervoor. Er kunnen wel eens motieven zijn om dit na te laten. Een belangrijke keuze is: thuis of elders? (Men kan de overledene vanuit een mortuarium of uitvaartcentrum naar huis laten brengen. Dit heeft financiële consequenties). Opbaren thuis moet serieus en realistisch overwogen worden. Het biedt een geheel eigen mogelijkheid om aan het rouwen uitdrukking te geven. Het is goed te weten dat er voor dit doel koelelementen te huur zijn bij de uitvaartverzorger. Voordeel van thuis opbaren is ook dat men zelf de tijd kan bepalen waarop afscheid genomen kan worden. Men heeft ruimere mogelijkheden dan in een mortuarium. Bovendien is de entourage veel persoonlijker.

    § 09. Contact opnemen met de pastor/vertegenwoordiger van de basisgemeente of een ander vertrouwd persoon of kerk.

    We gaan er van uit dat u ook als gelovige met dit afscheid bezig wilt zijn of minstens anderen daartoe de gelegenheid wilt geven. Het verdient aanbeveling om bijtijds contact op te nemen, zeker als een eigen vormgeving op prijs wordt gesteld. Rekening houdend met de wensen van de overledenen en de behoeften van de nabestaanden, kunnen één of meerdere rituelen ontworpen worden. Enkele mogelijkheden zullen verderop in deze brochure worden uitgewerkt.

     § 10. Over het algemeen worden mensen in onze cultuur in een kist begraven.

    Andere mogelijkheden bijv. een lijkwade is onder bepaalde voorwaarden geoorloofd. Men kan een kist kant en klaar bestellen of zelf (laten) maken. In het laatste geval zal men rekening moeten houden met hanteerbaarheid en een aantal wettelijke eisen. De begrafenisondernemer kan u hierover inlichten. Ook over het interieur heeft u iets te zeggen.

    § 11. Vaststellen van datum, tijd en plaats van de begrafenis/crematie.

    Datum tijd en plaats van de begrafenis/crematie zullen nauwkeurig vastgesteld worden. Hetzelfde geldt voor gelegenheid tot afscheid nemen, eventuele viering of samenkomst na afloop.
    In de regel zal de begrafenis/crematie vanaf 36 uren na het overlijden tot maximaal 6 dagen na het overlijden moeten plaats vinden.
     
    § 12. Rouwkaarten.

    Kiest men voor het sturen van rouwkaarten, dan moet de tekst ervan worden opgesteld. Ofschoon de kaart voornamelijk bedoeld is als informatie, kan men er toch op verschillende manieren een eigen vorm aan geven. Op de rouwkaart kunnen ook voorkeuren vermeld worden. Bijvoorbeeld voor een speciaal soort bloemen of kleur of voor een bijdrage aan een bepaalde stichting of fonds. Men kan zo'n kaart op een heel eigen manier vormgeven. Te denken valt aan de keuze van papier, kleur, het lettertype, de tekst. Kopiëren is ook mogelijk. Als men het aan een drukker overlaat, dan kan men afspreken dat men de kans krijgt om de tekst zonodig te corrigeren. Het kan handig zijn om op een plattegrondje met daarop aangegeven de plaats van de kerk of crematorium mee te sturen. Voor het versturen van de rouwkaarten is een goed bijgehouden adressenlijst erg praktisch.
    Via de begrafenisondernemer komt men aan een enveloppe, speciaal bedoeld voor het verzenden van rouwkaarten, zodat deze gebundeld aangeleverd kunnen worden bij een servicepunt, te vinden bij de supermarkten Albert Heijn en Emté.  Hierdoor is men ervan verzekerd dat de kaarten met de eerste postverzending meegaan.

    § 13. Overlijdensadvertentie.

    Men kan ook een overlijdensadvertentie plaatsen. Dit kan in een landelijk of regionale krant en/of in een plaatselijke krant. Het is raadzaam om vooraf naar de kosten te informeren. In de nabije toekomst zal men steeds meer kunnen kiezen uit verschillende typografische vormen.

    § 14. Gedachtenisplaatje.

     Hierop kan een foto van de overledene of een andere afbeelding staan. Dit is een mogelijkheid om de herinnering aan de overledene levendig te houden. Veelal beperkt men zich tot een beknopte schets van de persoon en zijn leven. In zo'n schets kan men objectieve gegevens combineren met subjectieve beleving. Het voordeel van een schets is ook dat men voldoende ruimte laat om details of zelfs hoofdlijn op eigen wijze in te vullen. Maar als u kiest voor een uitgebreide beschrijving, heeft dat ook zijn eigen kracht. Het ligt voor de hand dat de meest betrokkenen de markantste stof zullen leveren voor de tekst. Het is mogelijk dat ze onder deze omstandigheden niet in staat zijn om de uiteindelijke tekst te maken. Men kan de hulp inroepen van familie, iemand van de basisgemeente of een ander vertrouwd persoon. Samen de hoofdlijnen opstellen van de tekst voor het gedachtenisplaatje, kan een aanzet leveren tot vruchtbaar rouwen en samen rouwen. Een gedachtenisplaatje wordt uitgereikt tijdens de dienst. Men kan ze ook achteraf toesturen als blijk van dank voor het meeleven.

    § 15.  Afscheidsrituelen.

    Verder zal er een keus moeten worden gemaakt voor één of meer afscheidsrituelen. Te denken valt hierbij aan drie periodes:

    A. Gedurende de periode dat de overledene 'boven aarde staat' tot en met het sluiten van de kist (of anderszins). Dit laatste heeft veelal iets intiems.
    B. De begrafenis/crematie, meestal in de vorm van een herdenking- of dankdienst. Dit heeft veelal een wat officieel karakter.
    C. De gang naar begraafplaats/crematorium en de activiteiten aldaar.

    Wie voor meerdere mogelijkheden kiest doet er goed aan om elk een eigen doelstelling te geven, zodat men niet te veel in herhaling hoeft te vallen. Het gaat erom de eigen mogelijkheden van dit specifieke moment te benutten. Om de verbeelding te stimuleren zetten we een aantal mogelijkheden bij elkaar. Zonder ervoor te pleiten alles te doen.

    a.De periode tussen het opbaren en het sluiten van de kist lijkt geëigend om in intieme kring en/of familiekring uitdrukking te geven aan de gevoelens. Vooral als men thuis opbaart, heeft men alle gelegenheid om individueel of in groepjes (bijv. buren, vrienden van de kinderen) afscheid te nemen. In onze cultuur hebben we helaas betrekkelijk weinig vormen (een gebed, een gebaar met water of met een kaars). Een kans te meer om zelf een aangepaste invulling te (laten) geven. Een voor de hand liggende mogelijkheid lijkt om mensen ongedwongen uit te nodigen tot uitwisseling van herinneringen.
    Eventueel kan men deze herinneringen in een schriftje laten schrijven. Men kan de lievelingsmuziek van de overledene of van de nabestaanden spelen, iets voorlezen. Er is een mogelijkheid om eigen gemaakte afscheidssymbooltjes mee te geven, al of niet vergezeld van een briefje. Een zelfgemaakte tekening drukt meer uit dan een voorgedrukte kaart.
    Anderen kiezen er voor om een tijdlang bij de overledene te waken. Vaak kiest men ervoor de laatste avond voor de uitvaart/crematie in de groep afscheid te nemen.

    Dit kan op verschillende wijzen:
    -  Avondviering.
    -  Gezamenlijk afscheid nemen in huis, mortuarium of in de kerk.
    Ook bij deze bijeenkomsten is het weer de kunst een ongedwongen sfeer te scheppen, waarin ieder die wil de kans krijgt om iets te zeggen of te doen. Naar gelang de omstandigheden kan men iemand vragen dit te stimuleren of te coördineren.
     
    b. Veelal kiest men voor een dienst of viering.
    Het ligt voor de hand dat hierin het beeld van de overledene (nog eens) wordt opgeroepen. Indien mogelijk zal men de familie/vrienden hierbij betrekken. Daarnaast zullen ook gevoelens van de nabestaanden vertolkt en uitgedrukt worden. Hopelijk weet men de ruimte te scheppen om diverse gevoelens toe te laten, ook tegengestelde gevoelens.
    Gelovigen zullen niet nalaten dit alles op eigen wijze in te kleuren. Naast verdriet of verzet, zal er ook ruimte zijn voor (zoekend) geloven/hopen en hoogstwaarschijnlijk ook voor dankbaarheid. Deze dienst kan een woorddienst zijn, maar ook een viering met brood en wijn. Voor dienst of viering kan gebruik worden gemaakt van eigen teksten of teksten 
     
    c. Verder volgt de begeleiding naar de begraafplaats of crematorium en een aangepaste ceremonie aldaar. Mogelijkheden zijn: de kist door familie/ vrienden te laten dragen, kist laten staan of in de kuil laten zakken, zand of bloemen op de kist strooien, kaarsjes bij de kist zetten enz.
     
    Na de uitvaart of de crematie.
    Door zo persoonlijk mogelijk vorm te geven aan de uitvaart en de begrafenis/crematie, heeft men een eerste stap gezet op de weg van het rouwen. De ervaring leert dat vaak daarna pas de volle zwaarte van het verlies langzaam begint door te dringen. Bijgaande gids geeft volgens ons bruikbare suggesties om rouw te uiten en geleidelijk het gewone leven weer op te nemen. In de Gids na een overlijden, onder "troost en geloof" worden (op bladzijde 75 en verder) behartenswaardige uitspraken gedaan. Met name dat ons geloven in God het rouwproces zowel kan bevorderen als stagneren. Alsook dat het ervaren verlies onze kijk op God en onze verhouding tot Hem voor een nieuwe uitdaging kan stellen.
    Naar onze overtuiging is dit voor leden van de Basisgemeente zo niet een taak, dan toch zeker een appèl, om elkaar als gelovige mensen in deze attent te volgen en zonodig te steunen. Onze gedachten beperken zich niet tot een gelegenheidsbezoekje, maar gaan verder in de richting van een regelmatig contact. Uiteraard voor zover dat gewenst en zinnig wordt gevonden.
    Dit contact kan er zijn in verband met de diensten of de voorbereiding daarvan. Het is ook mogelijk dat men buiten dit kader contact wenst. Dat contact hoeft in onze opvatting niet voorbehouden te worden aan de pastor. Maar kan door ieder gedaan worden die kans ziet op natuurlijke wijze kontakt met de betrokkene te leggen. Van de andere kant is het ook aan te bevelen dat de rouwende zelf zo duidelijk mogelijk aangeeft of zij/hij contact op prijs stelt en eventuele voorkeuren laat blijken. Vaak zal dat betekenen dat een bestaande verstandhouding nieuw leven wordt ingeblazen. Wat ons betreft hoe ongedwongener hoe beter. Mochten er onverhoopt moeilijkheden rijzen, dan is het goed te weten dat geen van beide partijen er alleen voor staat. Er zijn genoeg mensen in de basisgemeente die anderen met raad en daad willen bijstaan, zo nodig met gerichte deskundigheid.

    Op de volgende pagina treft u namen aan van leden van de basisgroep die bereid zijn om tenminste als "achterwacht" beschikbaar te zijn. Namen, adressen en telefoonnummers treft men op de volgende pagina aan.

    De Gids bij het overlijden heeft een uitgebreide literatuurlijst voor allerlei omstandigheden. Bovendien vindt men er de namen en adressen van allerlei instanties die specifieke hulp bieden.
    Deze gids is op te vragen bij de secretaris van de basisgroep Marij Peeters.

    Een plaatselijk adres waar men hulp kan vinden:
    Stichting Synthese (www.synthese.nl) Onderneming voor Zorg en Welzijn, Leunseweg 51, 5800 GA Venray, tel. 0478 – 517317.
    Synthese  begeleidt groepen mensen in een rouwproces. (rouwgroepen starten 2 x per jaar). Uit ervaring blijkt dat lotgenoten elkaar prima kunnen steunen.

    Besluit
    We hopen dat we voldoende informatie verzameld hebben om zo'n kritische periode in het leven tegemoet te kunnen treden.
    Hierbij vindt u een overzicht van wat u tevoren kunt regelen. U beschikt over een lijst van te verrichten handelingen: zie checklist op bladzijde 7 van de gids "Na een overlijden." U kunt kiezen uit een aantal suggesties om een eigen vorm te geven aan gelovig rouwen. De lijst is niet uitputtend, maar prikkelt hopelijk wel uw fantasie.
    Binnen de basisgemeente blijkt voldoende "materiaal" voor handen om een aangepaste dienst samen te stellen. Bovendien is er de bereidheid om elkaar te helpen. Tenslotte hoopt de basisgemeente een warme plaats te zijn voor degenen die achterblijven.

    U kunt een beroep doen op:
    Carla van Dijk- Vekemans, Etnalaan 15, 5801 KA Venray tel.0478-550395
    Monique van Nispen-Pollak, Heiveld 24,  5862 AW Geijsteren tel. 0478-546684
    en anderen.

    Uitvaartwensen:
    Laat uw familie en vrienden weten dat u een document met uitvaartenwensen heeft, en waar u dit bewaart, b.v. bij uw verzekeringspapieren. Dan weet men later dat u uw wensen heeft vastgelegd en waar deze te vinden zijn.
     
    Uitvaartondernemingen Venray e.o. :
    Theo Arts                 
    Monikesstraat 7                     
    5801 RZ Venray                        
    550150                  
    www.theoarts.com

    Gerrit Arts                
    Brienshoekweg 6                   
    5809 EU Leunen    
    515221                                  
    www.briensveld.nl

    Duijf                         
    Hoofdstraat 25a                    
    5808 AS Oirlo                      
    571442       
    www.duijfuitvaartonderneming.nl

    Petra Duijkers          
    Oude Heerweg 39                   
    5863 AD Blitterswijck                 
    533226        
    www.petraduijkers.nl

    Goemans                 
    Keizersveld 54                                       
    5803 AN Venray     
    588889                     
    www.goemansuitvaartzorg.nl
     
    Tekstverwijzing
    Voetnoot: een greep uit mogelijkheden ter ondersteuning:
    - Gids na een overlijden                 
      Landelijk Steunpunt Rouwbegeleiding
      uitgave 1994  ISBN 90-73431-01-8
    - Andries Govaert                            
      teksten
    - Lèste wäörd                                   
      tekste in ’t Limburgs bie begrafenis en crematie
      uitgave 2014 Veldeke Limburg 
      ISBN 978-90-74423-07-6
      bruikleen mogelijk van Marij Peeters
    - Huub Oosterhuis                          
      Waar onze doden zijn
    - Jan van Opbergen                      
      De weg van alle zaad
    - Rouwwerkboek                             
      Uitvaartonderneming Petra Duijkers
      www.petraduijkers.nl   uitgave 2014
    - Rowwen Hèze                              
      CD Water-Lucht-Liefde nr. 7 Heilige Antonius
      Het is beter iets te verliezen dan het nooit hebben gehad
    - M. Vasalis                                     
      Gedichten
    - Bernhard Verhoeven                     
      Ten einde toe  
    - Leo  Vroman                                
      Gedichten


    www.uitvaartverzorging.nl              : een lijst met keurmerk voor uitvaartverzorging

    www.wetopdelijkbezorging.nl

    Als de dood komt
    en mij toefluistert :
    "Je dagen zijn geteld",
    laat ik hem dan zeggen:
    "Ik heb geleefd in liefde
    en niet alleen in de tijd".
    En in echte liefde
    vind ik mijn eeuwigheid!
    Tagore.       
     
    bijeenkomsten : Kapel van Viecuri medisch centrum • Merseloseweg 130 • 5801 CE Venray