Overweging

Vertrouwen: we hebben zojuist twee verhalen gehoord, waarin vertrouwen een grote rol speelt: maak je geen zorgen, wees gerust, wees niet bang voor wat de toekomst brengen zal, houd je bij de dag van vandaag. En het tweede verhaal: in de storm was het Jesus die de storm bedaarde en daarmee de dreiging wegnam: die angstige mannen konden rustig op hem vertrouwen.

De vorige viering hebben we uitgebreid van gedachten gewisseld over dat vertrouwen. Heel duidelijk kwam toen naar voren, dat vertrouwen begint bij jezelf en dat je pas vertrouwen kunt geven, als je het zelf hebt. “Wat je houvast is, blijf daaraan vasthouden”, zoals de abdis zuster Clara zei, en wat Suze zo indringend naar voren bracht: Wees niet angstig: jij bent er, je leeft en dat is goed: overgave aan, acceptatie van wie je bent en zoals je bent.

Maar ook zoals Jacques het voelde: In manus tuas: in uw handen: overgave aan een ander, Dé Ander misschien. 

Zojuist hebben we het gehoord in het (geparafraseerde) gedicht van Kloos: Ik ben een God in diepst van mijn gedachten, maar tegelijk het verlangen om samen te zijn en één te zijn met de wereld, het leven om je heen. Vertrouwen is een pendule, waarvan de slinger gaat van het Ik naar het Jij. 

Het verhaal van de huidige tijd, van onze maatschappij, is echter het verhaal van het egoïsme als deugd, van de concurrentie en de vrije markten, die iedereen rijkdom en kansen bieden. Maar helaas brengt het geloof in dat verhaal slechts grotere disharmonie, verschillen tussen mensen en volken, chaos en een epidemie van eenzaamheid.

Er moet daarom een ander verhaal komen, dat de samenleving kan helen. En dat verhaal is: dat wij als mensen spectaculair ongewoon zijn vergeleken met andere dieren, niet zozeer door onze taalvaardigheid, gereedschapsgebruik of aanpassingsvermogen, maar door ons verbazingwekkend grote altruïsme: onze vriendelijkheid jegens anderen, onze gevoeligheid voor de behoeften van anderen, onze zorg om hun welzijn en ons vermogen om daaruit algemene normen af te leiden, die ons geweten richting geven.

We kunnen daarom op dat verhaal en op die zekerheid vertrouwen en met dat verhaal een participatie-maatschappij bouwen, die een werkelijk geheeld samenleven tot stand kan brengen. Zoals het thema van onze viering luidt: Vertrouwen is het brood – het voedsel – van ons samenleven. Het is het vertrouwen in de goedheid van de mens.

De vrede en heelheid die dat tot stand brengt heeft Willem Wilmink treffend tot uiting gebracht in zijn gevoelig gedicht:

“God woont in de Fokke Siemonszstraat”:

Ik hoorde het van een zeereerwaarde

En hoogbejaarde dominee:

De Here wou met onze aarde

Niet één dag langer meer in zee.

Al zouden wij hem overstelpen

Met eredienst en dankgebed,

Het zou geen ene moer meer helpen:

Er werd een punt achter gezet.

Maar zie: daar was diezelfde morgen

Zo’n rotjoch in de grote stad

Een doodziek duiffie aan ’t verzorgen

Dat-ie op straat gevonden had.

“Kristus, wat moet je dan? Wat wil je?

Ja, kijk me maar es effe an.

Godsallejeizes, beest, wat tril je.

Leg nou toch effe rustig, man!”

Toen heeft de Heer zijn toorn bedwongen,

Want Hij kreeg schik in het geval.

Hij spaarde dus de kleine jongen,

De zieke duif en het heelal.