Kerstgedachte   december 2018                                                       

“Vrede op aarde, In de mensen een welbehagen”  is vandaag het Leitmotiv van onze viering. 

In de woordviering hebben wij met elkaar gedeeld wat Kerstmis voor ons betekent. In heel diverse “verpakkingen” zoals het werd genoemd, kwamen gedachten naar voren die duiden op warmte, vrede, verbondenheid met elkaar; gevoelens die ook samenhangen met een nieuw begin, ons doen verlangen naar een paradijs, die zogezegd “goddelijke oorsprong”, dat oeridee dat in elk van ons leeft en als het ware steeds weer opnieuw geboren wil worden.

We hebben zojuist het verhaal gehoord van de geboorte van Jezus, dat in de christelijke gemeenschap verteld werd rond het oud-germaanse feest van de winterzonnewende. In de tijd van Jezus werd dat in Romeinse Rijk op 25 december gevierd als ‘Dies Natalis Solis Invicti’: de “verjaardag van de onoverwinnelijke zon”. Het feest van het Nieuwe Licht. Voor christenen was dat Jezus, die volgens Johannes over zichzelf getuigde: “Ik ben het Licht van de wereld…wie mij volgt zal het Licht van het Leven bezitten”. En zo zagen de apostelen hem ook: “kom zelf maar kijken”, zei Filippus tegen Natanaël, die gezegd had: “Uit Nazareth? Kan daar iets goeds vandaan komen?” Het Licht was te zien en zijn leerlingen hébben het gezien! Zoals ook de herders en de Driekoningen, die de ster volgden. 

Maar wat was dat Lichtende, dat direct herkenbare in of aan Hem? De herders en Driekoningen zagen een Kind in een kribbe: gewoner kan niet; ik zou haast zeggen: dagelijkser kan niet; wij zien dat zelf iedere dag op onze beeldschermen: pas geboren baby’s en kleine kinderen in armoedige, smerige tenten in vluchtelingenkampen. Was en is dat een feest van Licht? Is het niet eerder een schrijnende confrontatie met onszelf, met wie we zijn of zouden willen zijn?

Het gaat om de boodschap, viel tijdens onze gedachtewisseling vorige keer te beluisteren. Maar welke boodschap dan?

Johannes komt met een veel mysterieuzer “kerstverhaal” dan Lukas: hij heeft het over het ‘Woord van God’ dat ‘in het begin’ was en ‘mens werd en onder ons heeft gewoond’. Gaat het met Kerst eigenlijk wel om de viering van de geboortedag van Jezus? Of gaat het misschien om meer: nl. om het mysterie van de menswording op zich, zoals die zich in ieder van ons voltrekt of kan voltrekken?

De mystica Hildegard von Bingen heeft de mens ooit omschreven als een “vertaling” van God, een vertaling van het Onzegbare, het Onzichtbare, het Ontastbare. Je zou kunnen zeggen: het geheim van het leven, de Oerbron, wordt zichtbaar en krijgt gestalte in de mens en zijn wereld.

Hetzelfde las ik in een artikel van een benedictijner monnik en Zen-leraar: “De boodschap van Gods menswording in Jezus luidt: WIJ zijn goddelijk leven! Het goddelijke is ook in óns mens geworden….De oerervaring van Jezus zelf (Ik ben het Licht der wereld) en van alle wijzen op aarde is vastgelegd in de uitspraak: ‘God is in U. Gij zijt zijn dochters en zonen!’”

Als wij Kerstmis vieren, dan mogen we denk ik het mysterie vieren van de menswording zelf, het diepe mysterie van ons eigen en ons gezamenlijk mens-zijn en mens-worden.

En wat mag het vieren van dát mysterie dan inhouden?

Vooreerst: de confrontatie met de dubbele, bijna schizofrene realiteit van wie ik en wij als mensen zijn en wat we voortbrengen én tegelijkertijd van hoe we zouden willen zijn. Dus óók de hoop óp en de verwachting ván een betere mens, een betere wereld. 

Daarmee roept Kerstmis ons tevens op om die mens, die – noem het goddelijke – mens ín en dóór onszelf geboren te laten worden. Kerstmis zegt ons dat dát mogelijk is, steeds en telkens weer:

“Yes we can” was de inspirerende boodschap van Obama

“Yes we can” is de inspirerende boodschap van Kerst. 

Dan zal het zijn: Vrede op aarde, in de ménsen een welbehagen. 

H.V Kerst 2018