Viering van kerstavond 24 december 2020
Oecumenische Basisgroep Venray e.o.
Afbeelding: Yinsheng You, inspiration from colours
Verbinding tussen hemel en aarde.
Lied: Nu zijt wellekome
https://youtu.be/toEhfLWSQvg
Inleiding
Welkom, U allen, wij allen. Kerstavond 2020. Wij vieren een geboorte, gedenken het geboorteverhaal van Jezus van Nazareth.
Hij is geboren. Zoveel is zeker. En dat hij met groot geweld is gedood: gekruisigd. Tot zover de feiten. De rest zou ‘sterk verhaal’ zijn, van engelen bij zijn geboorte tot het lege graf.
Er bestaat een eeuwenoude, dogmatische versie van dit verhaal: daarin wordt hij, ’Jezus Christus, Gods enige zoon onze Heer’ genoemd, die ‘als enig zoenoffer ons lichaam en onze ziel van de eeuwige verdoemenis heeft verlost’. Die officieel-kerkelijke versie vieren wij hier vanavond niet.
Wij zingen het sterke ‘grote verhaal’ over de genezende kracht die van hem uitging; hoe hij het opnam tegen bezetenheid, armoede, onrecht; over vergeving, zeventig maal zeven maal. Hoe hij mensen bejegende, aanzag, aansprak: vrouw, je vertrouwen heeft je gered; lamme man, sta op en loop; jij, verkoop wat je bezit en geef het aan de armen; dode jongen, ik zeg je, sta op.
In een tijd zonder ‘normen en waarden’ aanvaard ik dit verhaal als een laatste ijkpunt.
Eerste lezing
Kerstverhaal van Huub Oosterhuis uit de CD een uur genade en waarheid.
Opdat het volk met nog meer resultaat zou worden onderdrukt en uitgezogen, had Augustus, God van Rome, huurling Israëls, een volkstelling bevolen.
Iedereen zocht zijn geboortestad, de rijke vrek, de arme Lazarus, de vrouw die vloeide— langs ontwrichtte wegen, brodeloze steden trokken hoer en tollenaar en schriftgeleerde om te worden opgeschreven.
Woestijn door, bergen over, ging Jozef die uit het geslacht van David was naar Bethlehem, een stad in Juda, toe. Zocht daar voor zijn vrouw een hoekje in een herberg, omdat zij haast bevallen moest.
Maar voor hen geen plaats, geen beker water, nog geen steen. Buiten de stadsmuur gedreven was er blote hemel, nacht in overvloed als voor alle armen. Daar gaf zij het leven aan haar eerste— die zij Jezus noemde.
Herders, gevaarlijk slag mensen, meestal oproerig, gevreesd, waakten bij hun beesten. Één dromend wakend, oud en wijs, Mozes geheten, zag die nacht een doornen struik in lichter laaie, hoorde een stem, ‘Ik zal er zijn’, en nog meer van die woorden.
Zijn vriend, Elia, droomde dat hij stond op een hoge berg, toen ging hem God voorbij. Stormwind, rotsen splijtend. In de stormwind: niet Hij. Na de storm aardschokken, vuur. in de schokken, in het vuur: niet Hij.
En een jongen, aan de rand van de kudde gelegerd, tussen de manke, verwilderde, zwarte, hoorde een stem van suizende stilte en zag: een lammetje tegen een wolf aan gevleid. En het was morgen. Nieuwe dag. Nieuwe tijd.
Lied: Al wie dolend in het donker https://youtu.be/zB42NYYJGoI
Tweede lezing column van Stine Jensen tijdschrift voor filosofie.
Kwetsbaren
Een flink aantal jaren terug ging ik met een groepswandelreis mee naar IJsland. Ik had er obsessief naar uitgezien, mijn droom kwam uit! Zoals wel vaker bij wandelvakanties splitste de groep zich al snel in drie groepen: de fanatieke koplopers, vaak lange lenige mensen voor wie de sportieve uitdaging voorop staat; de middenmoters – daar behoorde ik toe — met gemiddelde lichamen en gemiddelde snelheden; en de achterblijvers. Die laatste groep bestond uit wat oudere vrouwen, en ze hielden de boel op, want twee hadden hoogtevrees, de derde een blessure aan haar been en de vierde leek niet vooruit te branden. Je moest in dit onherbergzame landschap op elkaar wachten, en dat wij al een half uur zaten te pauzeren en het koud kregen deed er niet toe: ook de traagsten hebben recht op een pauze.
Ik ergerde me kapot. Dit schoot niet op zo, met dat gemekker over hoogtevrees, en dat allemaal tijdens mijn droom reis, waarvan ik geen seconde onbenut wilde laten. Ik probeerde de irritatie uit mijn lijf te benen.
Op dag drie werd ik wakker met pijn in mijn knie. Ik kon nauwelijks een stap zetten. Een vrouw uit de trage groep bood me meteen haar wandelstok aan. Ik geneerde me, zei dat ik er zelf een zou kopen. De aardige IJslandse chauffeur die ons een stuk reed naar een volgend verblijf regelde met een bevriende chauffeur dat die twee stokken zou meenemen van weer een bevriende collega met een sportzaal uit een klein IJsland dorp. In een besneeuw landschap, in the midddle of nowhere, stopten twee bussen, de ramen gingen open, de stokken werden aangereikt. Ze waren voor mij. De hele groep sloeg het tafereel gade, terwijl het schaamrood me naar de kaken steeg. De dagen erna liep ik achteraan. De trage groep was ontzettend lief voor me. Ze wachtten op me, hadden het goed met elkaar en ik mocht erbij horen. De één vertelde dat ze kanker had overleefd; IJsland was haar cadeau. De ander had haar man net verloren; IJsland was helende grond. Schaamte, geluk, liefde, dankbaarheid — ik voelde veel tegelijkertijd.
Ik nam me voor deze levensles nooit meer te vergeten. Na de aankondiging van de tweede lockdown dacht ik eraan terug. Jort Kelder zei op televisie: “ We zijn een kleine, zeer kwetsbare groep nu aan het beschermen, ten koste van al het andere”. Zeker, dacht ik, en dat is precies de kern van beschaving en de test ervan: hoe je met de allerkwetsbaarsten omgaat. Soms betekent het: wachten op een ander, soms betekent het: je bekommeren om het verhaal van de ander. De kwetsbaren kunnen jong zijn, of oud. Het kan je vader of je moeder zijn. Of, op een dag, jijzelf.
Lied the best Christmas song https://youtu.be/v5mdybeyLVc
Overweging
Huub Oosterhuis 2015
https://youtu.be/je691vSt7jw
Lied: Sterven zal je ooit.
https://youtu.be/VT2dkHxjtAQ
Sterven zal je ooit. Maar vandaag en godweet morgen kun je leven, doen, zien.
Iemand voor iemand zijn misschien.
En het verschil maken, toch, tussen onverwisselbaar uniek en om het even
Tussen dood en leven
Tafelgebed: Groter dan ons hart.
https://youtu.be/t4R-EdjhX-Y
Brood en wijn
Ondertussen klinkt Vrede voor jou
https://youtu.be/yKnf2MiG_x0
Voorbeden.
Steek een kaarsje aan voor iemand of voor iets wat je aan het hart gaat.
En nog een, en nog een…
Slotgedachte.
Een nieuwe wereld, het is al begonnen
we maken los wat vast geknoopt zat
en openen wat gesloten was
we luisteren naar wat we niet gehoord hebben
we voelen nabijheid voor vergeten mensen en dierbaren
en waarderen hen die aan het front staan.
Zeker weten we dat er verandering op komst is, voor goed!
We vrezen nu nog voor onze vrijheid en gezondheid,
maar samen overwinnen we angst en onzekerheid
in hoop en vertrouwen op de Onnoembare, die ons mensen nodig heeft.
Dat we de kracht blijven houden om te werken aan solidariteit,
om daar waar we kunnen hen tot steun te zijn.
Opdat vrede ons zal verbinden met alle ‘anderen’ en met elkaar.
Riky Schut
Keltische zegenbede
Voor de reis wens ik je
dat de weg je tegemoet komt,
de wind steeds in je rug is,
de zon je gezicht verwarmt
en milde regen je lichaam verfrist.
Moge we elkaar bezielen en het vuur doorgeven.
En tot we elkaar weerzien,
moge God je bewaren
in de palm van Zijn hand. Amen
Slotlied: War is over https://youtu.be/g_kj60DIq2M
